São Paulo: a arquitectura de vidro - 29-05-2007
ECOS DA BERENGUELA -
Xosé Lois García
O meu bo amigo e crítico da literatura da lusofonía, Fábio Lucas, que tiven a sorte de coñecer hai máis de dez anos en Angola, agardábame no aeroporto de Congonhas, desde alí levoume en auto ao hotel, no centro de São Paulo, mesmo na arteria principal como é a avda. Paulista. Un vial longo e enorme custodiado por elevados rañaceos de vidro, que vistos de cerca impoñen e de lonxe parecen caixas de zapatos. Coido que a beleza desta megaurbe radica neses parasitos e áticos, edificios que locen a súa máis suxestiva arquitectura de cores, e os vidros serven de espellos onde se dimensionan as estruturas e os xiros da luz durante o día, producindo moi determinadas harmonías e estados de ánimo. Cada edificio goza de seu propio espazo independente, exhibindo os seus propios encantos. Un aldeán coma min, tan crítico coas grandes urbes, vén loar a segunda cidade máis populosa do mundo. Acontece que eses monstruosos edificios non deixan de ser enormes esculturas, tan independentes uns de outros, cando no Estado español os grandes edificios están pegados entre si. Isto significa o grao de especulación na que a terra fica sepultada por cemento e ladrillo. No Brasil, hai unha vella lei na que non se poden axuntar estes edificios. E isto realza unha estética independente cos seus espazos modelados en función das súas características. Digamos, tamén, que cada un deses formatos representa o gran poder dos bancos, das multinacionais, etc. É por iso polo que o poder impresiona.
Fábio Lucas levoume aos santuarios que me agradan, como son as librerías. Os seus espazos non poden ser máis agradábeis, un sérvese café, le e conversa. Que ledicia son esas librerías brasileiras onde hai un apousento para descansar e ler libros. Despois levoume á enorme Livraria Cultura, aquí atopo os libros que noutras cidades do Brasil non había. Nesta librería censáronme como cliente e cando aquela moza brasileira de etnia chinesa leu o meu nome, vociferou de admiración: "José com X!". Os seus colegas miraron o meu carné con sorpresa e digo que son de nacionalidade galega, e aínda ficaron máis descolocados. Cando a moza introduce o meu nome no ordenador dá outro berro de sorpresa: "Aqui há outro José com X!". Ollei a pantalla e vin o nome de Xosé Manuel Beiras. Ver o seu nome deume pé para falar de nacionalidade e nacionalismo. Que pasara Beiras por esta librería non me sorprendeu, o curioso é que a letra "x" me levara a falar cos dependentes de tantas cousas de Galiza e do seu emérito defensor. Sobre todo coa moza que estaba encargada dos catálogos de arte, falamos intensamente do universo artístico do Brasil e, tamén, da arquitectura granítica rural e urbana de Galiza e a ela descubrinlle que o gran pintor do Brasil, Modesto Brocos, era galego.
Que tumulto de xente máis doce e máis estraña concorre pola avda. Paulista. Grandes ricachóns con escolta, pobres de solemnidade deitados na rúa e lanzándolles sátiras aos viandantes e sen conmover a ninguén. Policía de todo tipo e de toda fruxe velando polos monopolios, para que ninguén os desaliñe e continúen reflectindo os lampexos dun sol que nunca se pon nese imperio capitalista. Persoeiros todos eles dignos de estaren nas mellores páxinas da inmensa sociedade dos marxinais. Sobre eles ninguén di nada, só reciben escarnios, culpas e maldicións. É verdade que São Paulo é unha cidade insegura que todos axudan á psicose. A pobreza está nun extremo e a riqueza noutro, provocando desigualdades que no Brasil parece que non teñen solución política. Mais a pesar da vida maltratada e do desasosego dos marxinados, São Paulo expresa un potencial enorme en toda esa estrutura social onde todo se mantén en orde zaparente. Mais ninguén pode negar a súa capacidade creativa.
martes, 29-05-2007