Os galegos sabemos moi ben do poder e da manipulación da dereita na maioría de concellos con predominio no medio rural, con irreversíbeis signos de despoboación e envellecemento; con graves retrocesos existenciais e falta de programas e recursos consistentes en proxectos sociais e de atención a persoas que carecen de medios. Nestas emerxencias os concellos deben ter unha atención prioritaria e que en moitos deles non a hai. Crear medios con capacidade de asistencia en todo aquelo que teñen competencia e, tamén, denunciar e facer visíbel as carencias que soportan os cidadáns, todas aquelas que dependen doutras administracións: estatais, da Xunta e deputacións. Mais o problema é cando unha corporación local depende exclusivamente do dirixismo dun partido de dereitas. Neste caso a obediencia debida dun alcalde é un deber co seu partido, que é o que o mantén no privilexio e na desmedida das corrupcións. Velaquí a verificábel perfidia que se comete constantemente coa cidadanía. Hai casos extraordinarios de consentimento cando se agradece ao alcalde favores por servizos en espazos privados, exercendo un poder desmedido de atracción a sustentar o seu poder e a súa inmobilidade por medio do voto cativo. Aínda hai moitas persoas que coidan que o alcalde lle fixo un favor atendendo unha petición personificada, o favorecido o ten que pagar co voto. En todo caso as corporacións municipais están para arranxar problemas do común, con diñeiro que o común paga a Facenda. Que maneira mais simple de hipotecar a vontade democrática cando se xulga que un alcalde é excelente gobernante cando beneficia intereses individuais. Neste terreo a democracia está en mínimos.

Ao contrario desa personificación e concentración do poder corporativo que exerce a dereita, temos outros exemplos ben distintos por parte de corporacións dinamicamente democráticas, viradas cara a sustentabilidade e normalización de que a cidadanía participe do público, axude a xestionar e a crear iniciativas que teñen un carácter pluralista. Sendo así un elemento progresista capaz de activar políticas visíbeis que ofrecen mudanza social. É bo lembrar que na Galiza hai dúas referencias ben notorias que representan a tantos outros concellos que exercen a mesma conxuntura, que responden aos mellores avales na calidade de servizos e de integración, como son os servizos de saúde, ensino, cultura, medio ambiente e recuperación da autenticidade histórica de cada espazo que respira idiosincrasia e herdo galego. Neste caso, refírome a Pontevedra capital, gobernada desde 1999 por Miguel Anxo Fernández Lores, do BNG e con maiorías absolutas. O outro referente o encontramos en Allariz, municipio do rural ourensá, na que goberna o BNG, ininterrompidamente desde 1989. Estes precedentes están en activo noutros municipios galegos. Isto avala o traballo de equilibrio, de cohesión social e de igualdade cívica, a creación e recuperación de espazos verdes e lugares de convivencia e apoio ás persoas mais desfavorecidas. Este é o eixo das políticas de xestión e de servizos públicos que contemplamos polos que traballan por crear un perfil innovador e ben distinto a que estamos acostumados a ver a persistente exclusión. Por tanto, estes proxectos continúan exercendo un valor social e de progreso. Sen isto non podemos entender unha Galiza democrática e cohesiónada desde os concellos, capaces de abrir canles de participación e achegamento coa cidadanía. Integrando a esta nas xestións e dándolles voz para manter viva a cooperación e o recoñecemento dunha Galiza mais pragmática e en defensa do que é de seu.
Xosé Lois García