Nacer en tempos sombríos 23/04/2023
Xosé Lois García
Foi custoso nacer aquel 22 de abril de 1945, do ventre dunha mai que tiña corenta e cinco anos, unha situación de alto risco que a veciñanza de Podente e as dúas parteiras de aldea coidaban mais en mercar un ataúde para sepultar a mai e o fillo. Aquel domingo 22 apareceu o médico Cedrón (chamado o médico dos pobres), meteu a embarazada no seu auto e internouna no Hospital Provincial de Beneficencia de San Xosé de Lugo. Imaxino que debeu ser gozoso -para min- saír daquel trance e aparecer entre lenzos brancos e suaves, rodeado de murchas freiras babeando ridiculeces sobre o recen nacido e, necesariamente, obviar o sentimento de maternidade e crerse máis que unha icona de María Santísima. É tremendo nacer nesta situación, cando o destino manda que non nazas na precariedade en que fuches concibido e vaias nacer a un Hospital de Beneficencia, na capital de provincia. Aínda que un non ve nada, intúe que aquelas apalpadelas daqueles dedos volátiles e calosos de tanto pasar os garavanzos do rosario, non deixan de ser actos de santidade.
Non deixo de cismar no que me comentou o meu tío e padriño sobre a situación hospitalaria, cando me visitou aos dous días de nacer: “Daquel silencio de sepultura, saían uns ecos rancios e badocos, nun inintelixíbel castelán de ocasión que practicaban as freiras para facerse valer e impresionar aos labregos”. Mais a criatura, fóra do globo uterino e do hospital, foi modelando o son da fala e percibindo a voz dos meus proxenitores e da miña veciñanza que acariñaban a pel dos meus miúdos dedos, con aquelas ásperas maos de labrar a terra que transmitían a calor desa antiga estirpe, de íntimas benquerenzas, concedendo plenitude á nosa identidade. Despois de setenta e oito anos, cumpridos onte, continúo sentindo aqueles tactos nos meus poros e recoñecidos ecos sementando proezas nos meus sentimentos, por veces desgastados.
Estou gustoso de nacer “no mes do amor, das prantas e das frores, / mes dos suaves perfumes / i os transparentes cores”. Abril e maio evocados nestes versos de Rosalía, onde un ten a sensación dese conmovedor impacto que a natureza deposita en nós, con toda a forza que a primavera exalta; nos trinos e gorgolexos da exuberante paxarada, onde seus ecos anuncian renovo fronte á pérfida invernía que languidece no poder de tantas harmonías e de enaltecidas cores que dan sentido á nosa vida, tantas veces precaria, que precisa de cores e cantares.
Contaba a miña mai que naquel vetusto Hospital Provincial de Beneficencia de Lugo, aqueles canteiros que labraban pedra para algún composto que precisaba aquel recinto, cantaban, ao son da maceta e do cicel, a cantiga de “Laureano”, que parecía unha extravagancia repetitiva e acomodada por persoas, talvez analfabetas, mais que tiñan un sentido do ocultismo e da metáfora que proviña daquel herdo dos chamados “Máxima dos Compagnons”, construtores de catedrais e igrexas medievais. A cantiga sonorizada por aquel grupo de canteiros, era así: “El Laureano tiró, / tiró la piedra tiro, / tiro la piedra tiro/ y bien que le dio”. Aquela breve cantiga, coreada e repetida por aqueles pedreiros, podía parecer inxenua, mais non o era. Tendo en conta que os soviéticos entraron en Berlín o 22 de abril e aniquilaron o nazismo, con todas as forzas aliadas. Oito días despois, Hitler suicidouse. O florecer daquela primavera libertaria de 1945, tiña sentido para aqueles construtores de muros, que soportaban o peso do terror franquista. Pese a todos os medos posíbeis eles cantaban contra a morte e a insidia.